Δεν έχει σημασία αν είμαστε στη Shala ή μόνοι στο σπίτι. Αν η μέρα μας ήταν γεμάτη ένταση και νιώθουμε ακόμα ανήσυχοι, αν το σώμα μας νιώθει δυσφορία, αν περνάμε μια δύσκολη περίοδο στη ζωή μας, αν το μυαλό μας δεν σταματά να αναμοχλεύει όσα χρειάζεται να σκεφτούμε. Ο καθένας από εμάς έχει το δικό του προσωπικό σύμπαν, με τις σχέσεις, τις ανησυχίες και τις προκλήσεις του, και δεν είναι πάντα εύκολο να αφήσουμε όλα αυτά στην άκρη επειδή πρόκειται να κάνουμε πρακτική.
Όμως, τη στιγμή που στεκόμαστε μπροστά στο χαλάκι μας σε Samastithi, με τα χέρια ενωμένα μπροστά στο στήθος, το βλέμμα ήσυχο, τα πόδια σταθερά στο έδαφος, τη σπονδυλική στήλη ευθυτενή, συγχρονίζοντας την αναπνοή μας και αρχίζοντας το αρχικό μάντρα, κάτι ιερό συμβαίνει. Καθώς ο ήχος μας γεμίζει, οι σκέψεις και οι ανησυχίες παύουν να έχουν χώρο να εκφραστούν, το σώμα μας δονείται, η αναπνοή μας ηρεμεί και το μυαλό στρέφεται προς τα μέσα.
Στην αρχή, οι λέξεις φαίνονται αδύνατον να προφερθούν και να απομνημονευτούν, αλλά σιγά σιγά καθεμία γίνεται μέρος μας, σαν μια μελωδία που ακούμε σε όλη μας τη ζωή. Αυτό που κάνει τα μάντρα τόσο ξεχωριστά είναι ότι, ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνουμε ακριβώς τη σημασία τους, η δόνησή τους συνεχίζει να μας επηρεάζει. Ωστόσο, το νόημα αυτής της αρχικής προσευχής είναι όμορφο, και διαβάζοντάς το καταλαβαίνουμε γιατί βρίσκεται στην αρχή της πρακτικής μας.
Το εισαγωγικό μάντρα της Ashtanga Yoga ψάλλεται πριν από την πρακτική για να ευλογηθεί η πρακτική μας και να τιμηθεί η πνευματική παράδοση της γιόγκα. Το μάντρα είναι γραμμένο στα σανσκριτικά και η μετάφρασή του αποπνέει ευγνωμοσύνη για τη σοφία και την καθοδήγηση, θυμίζοντας ότι η πρακτική της γιόγκα δεν αφορά μόνο τις στάσεις που πρόκειται να εξασκηθούμε εκείνη τη στιγμή. Είναι ένα τελετουργικό που μας συνδέει με την παράδοση και την πνευματικότητα της γιόγκα, λειτουργώντας ως μια μετάβαση στον ιερό χρόνο. Δημιουργεί ένα αίσθημα ενότητας με τον εαυτό μας και αποτελεί κάλεσμα για καθοδήγηση, ώστε να ξεπεραστούν οι ψευδαισθήσεις του υλικού κόσμου και να επιτευχθούν η αυτογνωσία και η πνευματική αφύπνιση.
Ο στόχος της ψαλμωδίας είναι η απελευθέρωση από την άγνοια και η επίτευξη της εσωτερικής ελευθερίας, καλλιεργώντας πειθαρχία, αφοσίωση και ταπεινότητα. Η γιόγκα δεν περιορίζεται στις σωματικές στάσεις αλλά αποτελεί σύνδεση με την εσωτερική γνώση και την πνευματική αφύπνιση. Το εισαγωγικό μάντρα περιέχει πολλαπλά επίπεδα ερμηνείας, συνδεδεμένα με τη φιλοσοφία της γιόγκα, την παράδοση των γκουρού και την αναζήτηση της αλήθειας και της αυτογνωσίας.
Το μάντρα είναι μια σειρά από στίχους στα σανσκριτικά, μια γλώσσα και κουλτούρα με πολλές συναισθηματικές αποχρώσεις, στην οποία δεν υπάρχει συχνά άμεση μετάφραση στη δική μας γλώσσα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε γραμμή μπορεί να ερμηνευτεί με διαφορετικούς τρόπους και ίσως να φαίνεται πως οι μεταφράσεις δεν βγάζουν νόημα. Απαιτείται να ξετυλίξουμε και να κατανοήσουμε τα σύμβολα, τις μεταφορές και τις αναλογίες που χρησιμοποιούνται.
Προέλευση των Στίχων
Οι στίχοι προέρχονται από δύο διαφορετικές πηγές. Οι πρώτοι δύο στίχοι ανήκουν στο "Yoga Tārāvalī", ένα κείμενο Hatha Yoga που γράφτηκε από τον Άντι Σανκάρα και χρονολογείται από τον 14ο αιώνα. Οι δύο τελευταίοι στίχοι αποτελούν μια παραδοσιακή προσευχή προς τον Patanjali, τον συγγραφέα πολλών σανσκριτικών έργων, μεταξύ αυτών και του κλασικού κειμένου της γιόγκα "Yoga Sutras". Το "Yoga Tārāvalī" λέγεται ότι ήταν αγαπημένο κείμενο του Krishnamacharya, ενώ η προέλευση της προσευχής προς τον Patanjali παραμένει άγνωστη.
Σημασία της Ψαλμωδίας και των Ηχητικών Δονήσεων
Οι ηχητικές δονήσεις του μάντρα καθαρίζουν τον χώρο και προετοιμάζουν το σώμα και τον νου για την πρακτική που ακολουθεί. Ακόμη κι αν δεν είμαστε σίγουροι για την αξία της ψαλμωδίας, κρατώντας στο νου μας την πρόθεση και το νόημα των στίχων μπορεί να επηρεάσει θετικά την εμπειρία μας από την πρακτική. Η ψαλμωδία αναστέλλει την κίνηση του νου και επιτρέπει τον στοχασμό και την ενδοσκόπηση. Ενεργοποιεί συναισθήματα και αποτελεί πνευματική πρακτική που συνδέει τον ασκούμενο με την εσωτερική του φύση. Μέσω του ήχου και της προσεκτικής ακρόασης, ο ασκούμενος έρχεται σε άμεση επαφή με τις δονήσεις του κόσμου και την ιερότητα που ενυπάρχει σε όλες τις μορφές και εκφράσεις της ζωής. Η στάση του σώματος και ο ρυθμός της αναπνοής σταθεροποιούνται, δημιουργώντας συνθήκες για να εμβαθύνει κανείς στην πρακτική.
Ακαδημαϊκές μελέτες αναγνωρίζουν τα οφέλη της ψαλμωδίας, αναδεικνύοντας τις επιδράσεις της στις νευρωνικές συνδέσεις και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Διαπιστώθηκε ότι βοηθά στη βελτίωση της μνήμης και της προσοχής, ενώ μπορεί να προσφέρει μετρήσιμες βελτιώσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου και τη γενική αίσθηση ισορροπίας και ηρεμίας. Η επανάληψη των ήχων προκαλεί αύξηση στα κύματα άλφα και θήτα του εγκεφάλου, που συνδέονται με τη χαλάρωση και τη διαλογιστική κατάσταση. Οι ηχητικές δονήσεις ενισχύουν την ισορροπία του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού συστήματος, μειώνοντας το άγχος και ενισχύοντας την προσοχή.
Πρώτη Στροφή του Μάντρα:
om
Vande gurūṇāṁ caraṇāravinde
sandaraśita svātma sukhāvabodhe
niḥśreyase jāṅgalikāyamāne
saṁsāra hālāhala moha śāntyai
Στα Yoga Sutras, ο Patanjali εξηγεί ότι ο Ishvara, η συνείδηση που δεν επηρεάζεται από το κάρμα, εκδηλώνεται στη λέξη "Om". Η σταθερή επανάληψη και η διαλογιστική επικέντρωση σε αυτό μπορούν να οδηγήσουν άμεσα σε Samadhi, προσφέροντας διαύγεια και καταστροφή όλων των εσωτερικών εμποδίων. Παρά την απλότητά του, το Om φέρει τεράστια δύναμη και αποτελεί μονοπάτι αυτογνωσίας και πνευματικής διάλυσης του εγωισμού.
Υποκλίνομαι στα λωτοπόδαρα των δασκάλων: Ο λωτός, παρά το ότι ριζώνει στη λάσπη, ανθεί καθαρός και αγνός πάνω από το νερό, συμβολίζοντας τη δυνατότητα να ανυψωθούμε πάνω από τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της ζωής. Έτσι, τα "λωτοπόδαρα" των δασκάλων συμβολίζουν την καθαρότητα, την πνευματική ανύψωση και τη δυνατότητα να διατηρήσει κανείς την αγνότητα και τη σοφία, παρά τα εμπόδια της ζωής. Η πράξη της υπόκλισης στα λωτοπόδαρα των δασκάλων συμβολίζει την ταπεινότητα, την αποδοχή της καθοδήγησης και την παράδοση στην πνευματική διδασκαλία. Επικαλούμενοι αυτή τη στάση βαθύτατου σεβασμού, αποδεχόμαστε ότι δεν γνωρίζουμε και δείχνουμε την προθυμία και το άνοιγμά μας για μάθηση.
Που αποκαλύπτουν την ευδαιμονία της πραγματικής μας φύσης: Ο ρόλος του δασκάλου είναι να βοηθήσει τον μαθητή να κατανοήσει τη βαθύτερη του φύση, η οποία είναι γεμάτη ευδαιμονία και ειρήνη. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της εσωτερικής αφύπνισης και της γνώσης του εαυτού. Ο γκουρού δεν "δίνει" κάτι καινούργιο στον μαθητή, αλλά του βοηθά να συνειδητοποιήσει την ήδη υπάρχουσα αλήθεια μέσα του. Οι δάσκαλοι, μέσω της διδασκαλίας τους, προσφέρουν στους μαθητές όχι μόνο προσωρινά οφέλη, αλλά το ανώτερο αγαθό, δηλαδή την απελευθέρωση από τον πόνο και την ψευδαίσθηση. Με αυτή την έννοια, η πρακτική της γιόγκα και η καθοδήγηση των γκουρού θεωρούνται σαν ένα είδος πνευματικής θεραπείας, που επαναφέρει ισορροπία και αρμονία στη ζωή μας.
Σαν γιατροί της ζούγκλας:
Ο όρος "γιατροί της ζούγκλας" αναφέρεται στην ικανότητα των δασκάλων να καθοδηγούν τον μαθητή μέσα από τη σύγχυση της ζωής (την "ζούγκλα" των ψευδαισθήσεων), προσφέροντας θεραπεία και καθοδήγηση.
Η ζούγκλα είναι συμβολική της σύγχυσης και της ταραχής που αντιμετωπίζει ο ασκούμενος στη ζωή, γεμάτη με παγίδες, ψευδαισθήσεις και παραπλανήσεις. Το δηλητήριο που αναφέρεται ως "hālāhala" είναι το δηλητήριο της άγνοιας, που θολώνει τη διάκριση και τη σοφία του μαθητή. O Richard Freeman προτείνει ότι το hala μπορεί επίσης να σημαίνει τροχός, και το hālāhala αναφέρεται σε έναν τροχό που περιστρέφεται μέσα σε έναν άλλο τροχό – κάτι που κάνει το μυαλό μας συνέχεια.
Η ησυχία ή η ειρήνη (śānti) που φέρνουν οι δάσκαλοι δεν είναι απλά η απουσία εξωτερικών συγκρούσεων, αλλά κυρίως η εσωτερική ειρήνη και η ελευθερία από τις ψευδαισθήσεις και τον πόνο. Αυτή η εσωτερική ειρήνη προκύπτει όταν ο μαθητής ξεπεράσει τις εσωτερικές διαμάχες και το χάος που προκαλεί η άγνοια.
"Κατευνάζοντας το δηλητήριο των ψευδαισθήσεων": Το δηλητήριο εδώ αναφέρεται στην "άγνοια" (avidya), που είναι η κύρια αιτία της ψευδαίσθησης και του πόνου στη ζωή μας. Οι δάσκαλοι βοηθούν στην εξάλειψη αυτής της άγνοιας, φέρνοντας ηρεμία και σαφήνεια.
"Που προκαλεί τον κύκλο της γέννησης και του θανάτου": Ο κύκλος της γέννησης, του θανάτου και της αναγέννησης (samsara) θεωρείται στην Ινδουιστική φιλοσοφία ως το αποτέλεσμα των ψευδαισθήσεων και της προσκόλλησης. Οι δάσκαλοι βοηθούν τον μαθητή να απελευθερωθεί από αυτόν τον κύκλο.
Δεύτερη Στροφή:
Ābāhu puruṣākāraṁ
śaṅkha cakrāsi dhāriṇam
sahasra śirasam śvetaṁ
praṇamāmi patañjalim
om
Υποκλίνομαι στον Patanjali, με ανθρώπινη μορφή από τη μέση και πάνω: απεικονίζεται συχνά σαν ένα ον με ανθρώπινη μορφή από τη μέση και πάνω και ουρά φιδιού από τη μέση και κάτω. Αυτή η μορφή συμβολίζει τη συνύπαρξη του υλικού και του πνευματικού στοιχείου, την ισορροπία μεταξύ σώματος και πνεύματος.
Που κρατά ένα κοχύλι, ένα δίσκο και ένα σπαθί: Αυτά τα αντικείμενα είναι παραδοσιακά σύμβολα στη θρησκευτική εικονογραφία της Ινδίας. Το κοχύλι (shankha) συμβολίζει τον ήχο του σύμπαντος, τη δόνηση από την οποία προκύπτει η δημιουργία. Το κοχύλι μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως κέρας, με τον ήχο του να καλεί τους ανθρώπους στην πρακτική και να τους αφυπνίζει στον πνευματικό κόσμο. Ο δίσκος (cakra) είναι σύμβολο της αιωνιότητας και του χρόνου, ενώ το σπαθί (asi) συμβολίζει την διάκριση και την καταστροφή της άγνοιας. Ο Patanjali, ως δάσκαλος της γιόγκα, είναι αυτός που προσφέρει στους μαθητές αυτά τα «όπλα» για την αυτογνωσία. υτά τα τρία αντικείμενα δεν είναι μόνο σύμβολα αλλά και εργαλεία που βοηθούν στην πνευματική πορεία, ενισχύοντας τη διαύγεια, την εγρήγορση και την ικανότητα να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις της ζωής με ψυχραιμία και σοφία.
Με χίλια λευκά κεφάλια: Η απεικόνιση του Patanjali με χίλια κεφάλια αναφέρεται στον θεό Άνάντα (Ananta), τον βασιλιά των φιδιών, που αντιπροσωπεύει την άπειρη σοφία και τη γνώση. Το λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα και την καθαρότητα του νου. Η απειρότητα και η λαμπρότητα αντιπροσωπεύουν την ενότητα της ύπαρξης και την καθαρότητα της συνείδησης.
Με την ψαλμωδία αυτού του μάντρα, ο ασκούμενος ευθυγραμμίζεται με την πνευματική παράδοση της γιόγκα, εκφράζοντας ευγνωμοσύνη προς τους δασκάλους και τη σοφία τους. Είμαστε εμείς που ψάλλουμε, αλλά κάτι περισσότερο συμβαίνει· ο ήχος παίρνει μορφή και μας διαπερνά. Είναι σαν να έρχεται ένα κάλεσμα από μέσα μας, σαν να σηματοδοτεί πως κάτι σημαντικό πρόκειται να συμβεί. Χτυπάμε την πόρτα, ζητώντας να εισέλθουμε, έτοιμοι για ό,τι ακολουθήσει. Γιατί η πρακτική μπορεί να παραμένει η ίδια, αλλά η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν ξέρουμε τι μας περιμένει...
Comments